Mặc dù các trung tâm dữ liệu AI là nguồn lợi nhuận khổng lồ cho các công ty công nghệ và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giá trị cổ phiếu, nhu cầu năng lượng khổng lồ của chúng lại đặt ra những thách thức đáng lo ngại về tính bền vững và tác động xã hội.
Dù AI vẫn đang trong giai đoạn sơ khai, thị trường AI dự kiến sẽ đạt giá trị 1,3 nghìn tỷ USD vào năm 2032. Sự tăng trưởng nhanh chóng này dẫn đến cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các khu vực để thu hút các trung tâm dữ liệu. Nhiều vùng ngoại ô trên khắp thế giới, như hạt Loudoun và Prince William tại Bắc Virginia, đã đồng ý cho xây dựng các trung tâm dữ liệu để phát triển kinh tế địa phương, bất chấp những tác động tiêu cực đến môi trường sống và cộng đồng. Dự báo đến năm 2030, các trung tâm dữ liệu có thể chiếm tới 8% tổng lượng điện năng tiêu thụ của Mỹ, tăng từ mức 3% vào năm 2022.
Nhu cầu năng lượng cho các trung tâm dữ liệu cũng tăng vọt ở các quốc gia khác. Tại Thụy Điển, nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu đã gần như gấp đôi trong thập kỷ qua. Ở Vương quốc Anh, AI dự kiến sẽ tiêu tốn điện năng gấp 5 lần so với hiện tại trong thập kỷ tới. Trên toàn cầu, hơn 7.000 trung tâm dữ liệu hiện đang hoạt động, với tổng công suất tiêu thụ hàng năm lên tới 514 terawatt giờ, vượt quá sản lượng điện cả năm của Italy hay Úc.
Tình hình tại Ireland đặc biệt đáng báo động. Quốc gia này thu hút nhiều trung tâm dữ liệu của các ông lớn công nghệ như Microsoft, Amazon và nhiều công ty khác. Tuy nhiên, các trung tâm dữ liệu tại Ireland tiêu thụ năng lượng gấp đôi so với tổng lượng điện tái tạo mà quốc gia này tạo ra được. Ngay cả khi sử dụng toàn bộ năng lượng tái tạo của Ireland để cung cấp cho các trung tâm dữ liệu thì vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Theo dự đoán, đến năm 2026, các trung tâm dữ liệu có thể chiếm tới 1/3 tổng nhu cầu điện năng của cả nước.
Với tốc độ tăng trưởng hiện nay, ngành cung ứng năng lượng ở Mỹ và trên toàn thế giới đang phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn. Các công ty điện lực đang ưu tiên phân bổ nguồn lực cho các trung tâm dữ liệu hơn là các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ, dẫn đến tình trạng giá năng lượng tăng cao và thời gian chờ để được kết nối vào lưới điện quốc gia của các cơ sở không phải trung tâm dữ liệu ngày càng kéo dài.
Nhiều quốc gia, bao gồm Ireland và Malaysia, đã quyết định tạm dừng việc xây dựng thêm trung tâm dữ liệu trong vài năm tới để giải quyết tình trạng thiếu hụt năng lượng. Tuy nhiên, các công ty công nghệ vẫn tiếp tục xây dựng các trung tâm dữ liệu bất chấp việc họ không thể kết nối vào lưới điện do cơ sở hạ tầng chưa sẵn sàng.
Điều này đặt ra một thách thức khác đối với các công ty công nghệ: tìm nguồn cung cấp năng lượng sạch để vận hành các trung tâm dữ liệu mới. Mặc dù nhiều công ty công nghệ đặt mục tiêu sử dụng 100% năng lượng sạch vào năm 2030, việc đáp ứng nhu cầu năng lượng khổng lồ của các trung tâm dữ liệu bằng các nguồn năng lượng tái tạo truyền thống là một bài toán khó.
Năng lượng hạt nhân, được xem là một giải pháp tiềm năng, lại gặp phải những hạn chế về chi phí và thời gian xây dựng. Dự án nhà máy điện hạt nhân duy nhất được khởi công xây dựng gần đây tại bang Georgia (Mỹ) đã vượt ngân sách hàng tỷ USD và chậm tiến độ tới 10 năm so với kế hoạch. Bên cạnh đó, việc đóng cửa các nhà máy điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch để giảm lượng khí thải carbon cũng khiến lưới điện có nguy cơ bị quá tải trong bối cảnh nhu cầu năng lượng ngày càng tăng.
Cư dân tại các khu vực tập trung nhiều trung tâm dữ liệu, như hạt Prince William và Loudoun, Virginia, bày tỏ lo ngại về sự gia tăng nhanh chóng của các cơ sở này. Họ lo sợ về việc mất đi không gian xanh, ô nhiễm môi trường và tiềm ẩn nguy cơ về an toàn. Họ kêu gọi chính quyền địa phương ban hành các quy định nghiêm ngặt hơn để kiểm soát việc xây dựng các trung tâm dữ liệu và ưu tiên đáp ứng nhu cầu của người dân.
Mặc dù vậy, các nhà quản lý vẫn ủng hộ việc xây dựng thêm các trung tâm dữ liệu lớn, với lý do AI đang phát triển nhanh chóng và thu hút nguồn vốn đầu tư khổng lồ. Nhu cầu ngày càng tăng của người dân đối với các dịch vụ trực tuyến cũng là một yếu tố thúc đẩy sự phát triển của các trung tâm dữ liệu.
Tóm lại, sự phát triển của các trung tâm dữ liệu AI mang đến cả lợi ích kinh tế và thách thức về năng lượng. Để giải quyết những vấn đề này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, các công ty công nghệ và cộng đồng địa phương để đảm bảo sự phát triển bền vững và có trách nhiệm của cơ sở hạ tầng quan trọng này.
